Banje Srbije imaju veoma bogatu istoriju poznatu još iz doba Rimljana (Vrnjačka Banja, Niška Banja, Zvonačka Banja, područje Vojvodine). Smatra se da su Rimljani koristili termomineralne vode Gamzigradske Banje, jer su nedaleko od njih sagradili carski kompleks Feliks Romulianu. Uz tragove rudarstva u okolini Bora ima i saznanja o poznavanju lekovitih voda Brestovačke Banje. Još pre 2000 godina Rimljani su na ovim prostorima gradili izvore lekovite mineralne vode. Gradili su bazene, bunare i oporavilišta za svoje legionare. Uostalom Rimljani su ovu praksu imali u čitavoj Evropi stoga se Srbija po ovakvim lokalitetima ubraja među najbogatije zemlje Evrope. O svemu ovome nam svedoče brojna arheološka istraživanja iz 19 veka, i kasnije. Poznat je čuveni Rimski Izvor Vrnjackoj u Banji , gde prve zapise o njemu kazuje mađarski putopisac, arheolog i etnolog Feliks Kanic u svom putopisu: „Proučavanje rimskih spomenika u Kraljevini Srbiji“ krajem XIX veka. Tako su zahvaljujući ovom arheologu otkriveni prvi tragovi rimskog doba.

Banje Srbije se posebno vezuju za vremena Turaka. Oni su gradili čuvena turska kupatila. Poznata su turska kupatila u Ribarskoj Banji koje je kasnije i obnavljao Knez Aleksandar Karađorđević.
Poznata Banja iz doba Turaka je i Palanački Kiseljak. Prvi opis o izvoru mineralne vode datira uz 1719. godine koju opisuje turski putopisac Evlija Čelebija. On ovu Banju opisuje kao „ozidanu banju sa lekovitom vodom“. Kasnije se po nalogu Knjaza Miloša utvrđuje lekovitost ove vode.
Postoje ostaci i spisi da je Đor-Mehmed paša podigao dva bazena krajem 18 veka u Vranjskoj Banji. A 1842. godine, u ovoj banji je izgrađen i treći bazen za sumpornu vodu.

Poznati su nam i mineralni i termalni izvori na području Vojvodine, korišćeni u rimsko i u tursko doba. O tome svedoče arheološki ostaci na padinama Fruške gore. Arheološka iskopavanja svedoče o korišćenju izvora u Erdeviku, Grgetegu i Velikoj Remeti. Izvor slane vode spominje se u Slankamenu u zapisima iz 1702. godine. a kupatilo je podignuto 1906. godine. Prvi podaci o lekovitosti melenačkog blata potiču iz sredine 19 veka.

Savremenija istraživanja Banja u Srbiji počela su 1834. godine, kada su u Beču obavljene prve hemijske analize voda nekih naših izvorišta. Značajan događaj bio je dolazak u Srbiju rudarskog stručnjaka iz Nemačke barona Žigmunda Augusta Volfganga Herdera, koji je najpre boravio u istočnoj Srbiji, a zatim doputovao u Kraljevo i obavio analize 12 uzoraka banjskih voda. Njegov doprinos pored knjiga koje je napisao o Banjama, jeste i u tome što je naše vode poredio sa vodama poznatih Banja Evrope, pa je na poseban način doprineo njihovoj prepoznatljivosti.

Poseban doprinos poznavanju Banja Srbije i banjskih voda dao je profesor Velike škole u Beogradu, hemičar Sima Lozanić. Napisao je više knjiga o Banjama koje čine pravu malu biblioteku. Posebno se odaje počast velikom prirodnjaku Josifu Pančiću koji je proučavao Vrnjačku Banju.

Prvi zakon o Banjama, mineralnim i toplim vodama, donet je 1914. godine. Zatim kasnije Srbija dobija balneološki institut, a Srpsko lekarsko društvo sekciju za balneoklimatologiju. Tada u Kraljevini Srbiji, a kasnije i u Kraljevini Jugoslaviji status banja bio je regulisan zakonom kojim su bili propisani uslovi javnog reda, prostornog oblikovanja naselja, arhitektonski uslovi građenja javnih objekata i vila i uređivanje parkovskih prostora.

Posle Drugog svetskog rata dolazi do ubrzanog razvoja banjskog rekreativnog turizma, a 1960. godine Banje zakonom dobijaju status prirodnih lečilišta. To utiče na razvoj smeštajnih kapaciteta, najviše na privatni smeštaj. Kasnije počinje obnova i razvoj modernih hotelskih kapaciteta i izgradnja modernih lečilišta i centara za rehabilitaciju.

Banje u Srbiji i banjski turizam imaju dugu tradiciju. Banjski turizam spada u jedan od najstarijih turističkih aktivnosti, posebno kada je reč o korišćenju lekovitih svojstava vode i vazduha. Banje su u različitim društvenim epohama bile, slika našeg društva, a sa druge strane, slika medicine konkretnog vremena. Banje Srbije oslikavaju jednu određenu zdravstvenu i medicinsku kulturu ljudskog društva, ali i istoriju srpskog društva. Zato Banje Srbije imaju posebno mesto u očuvanju tradicije i kulture.

Međunarodni značaj Srbije kao turističke zemlje se povećava. Evropski medicinski naučni krugovi poslednjih godina pokazuju povećano interesovanje za vrednovanje Banja u Srbiji zbog novih centara za medicinski tretman, prevenciju i rehabilitaciju. Smatra se da Srbija leži na jezerima termomineralnih voda. Postoji preko 1000 izvora mineralnih voda i na njima je napravljeno preko 40 Banja.

Mineralni, termalni i termomineralni izvori, rekreacioni centri i klimatska mesta nalaze se širom zemlje, svaka sa svojim sopestvenim, specifičnim geografskim uslovima. Bogatstvo ove zemlje je raznovrsnost njenih mineralnih, termalnih i termomineralnih izvora.

Banje su mesta okružena prirodnim lepotama i kulturno-istorijskim nasledjem. Pogodne su za turizam jer u njima možete boraviti i leti i zimi. Takođe Banje Srbije mogu mnogo toga ponuditi i onima koji tamo duže borave. Banjsko lečenje sastoji se od primene savremenog metoda lečenja i korišćenja prirodnih faktora.Veoma su značajne Banjske terapije koje su idealne za prevenciju svih vrsta bolesti, pa vam pomažu da se oporavite, vratite svoje psihofizičko stanje, duhovne sposobnosti, odličnu formu i izgled. Banje svojim lekovitim svojstvima obnavljaju elastičnost kože i opuštaju mišiće. I sve terapije se izvode pod kontrolom specijalizovanog medicinskog osoblja.


Većina Banja u Srbiji imaju blagu klimu i predstavljaju ekološki čiste sredine. Uglavnom se nalaze u podnožju planina ili u pitomim dolinama, okružene su šumom, pašnjacima i voćnjacima i zaštićene su od jakih vetrova. Svoj prirodni pejzaž dopunjuju brojnim parkovima i šetalištima, modernim smeštajnim objektima, sportskim terenima, bazenima koji predstavljaju zdravstveni, odnosno turisticki sadržaj Banja.

Banje Srbije su veoma dobro opremljene za organizovanje seminara, kongresa, manifestacija i drugih velikih skupova. Sve više postaje popularan takozvani kongresni turizam, kao spoj lepog i korisnog, predstavlja jedan od najprofitabilnijih vidova turizma. Brojne manifstacije koje se održavaju u našima banjama, takođe predstavljaju jedan od značajnih kvalitativnih segmenata.

U okolini Banja možete da obiđete jedinstvene srednjevekovne manastire Svete Petke u Stublu, Manastir Žiča, Studenicu, Manasiju, Ljubostinju, Kalenić i mnoge druge.

Banje su bogate izvorima toplih ili mineralnih voda, možemo ih podeliti na grupe: alkalne, zemnoalkalne, alkalnomurijatične, gvoždevite, slabo mineralne lekovite, slane, sumporovite, radioaktivne, jodne i jezerske (blatne). Banje su smeštene u ekološki čistim sredinama.

Prema geografskom položaju možemo ih podeliti na: Banje severne, Banje centralne, Banje zapadne, Banje istočne, Banje južne Srbije.

U Banje severne Srbije spadaju: Banja Kanjiža, Banja Junaković, Banja Palić.
U Banje centralne Srbije spadaju: Bogutovačka Banja, Palanački kiseljak, Selters Banja, Ribarska Banja, Vrnjačka Banja, Mataruška Banja, Jošanička Banja, Ovčar Banja, Gornja Trepča, Banja Vrujci, Bukovička Banja.
U Banje zapadne Srbije spadaju: Banja Koviljača, Pribojska Banja.
U Banje istočne Srbije spadaju: Gamzigradska Banja, Brestovačka Banja, Zvonačka Banja, Sokobanja.
U Banje južne Srbije spadaju: Bujanovačka Banja, Vranjska Banja, Novopazarska Banja, Sijarinska Banja, Kuršumlijska Banja, Prolom Banja, Lukovska Banja, Niška Banja.